Corona en online onderwijs

Op donderdag 25 juni was ons team een van sprekers tijdens de deelsessies van de jaarlijkse projectendag van Probiblio. Vanwege de nog steeds geldende Coronamaatregelen gebeurde dit niet live, maar in een webinar met deelsessies die in het teken stonden van good practices en leren van elkaars ideeën. We vertelden er over hoe wij onze dienstverlening voor onze samenwerkingspartners zo goed mogelijk probeerden voort te zetten gedurende de lockdown.

In de vorige blog in april schreven we al dat we meteen na eerste persconferentie dachten: ‘We moeten het lezen aan de gang houden!’  Al snel werd duidelijk dat we aan de slag zouden gaan met #thuisopdrachten. Meer daarover kun je lezen in die blog van april. Wil je de #thuisopdrachten bekijken of gebruiken? Kijk dan hier. Tijdens de webinar attendeerden collega’s uit Hilversum ons op hun Boekenshows voor diverse leeftijden die ook uit Coronanood geboren waren. De moeite waard om ook daar eens een kijkje te nemen, niet alleen voor leerlingen maar zeker ook voor ouders en leerkrachten die graag op de hoogte blijven van het actuele boekenaanbod.  Na ruim drie maanden later is de vraag natuurlijk: Heeft deze periode ons -behalve #thuisopdrachten- ook iets opgeleverd? Niet alles verliep naar tevredenheid. Natuurlijk niet, zou ik zeggen. Het was net als overal in Nederland een tijd van pionieren, ontdekken en uitvinden. Bij veel organisaties – zo ook bij ons- heeft er vooral een stroomversnelling plaatsgevonden in het benutten van digitale mogelijkheden. Dat heeft ons behalve gedoe en gepruts met de techniek ook kansen en goeds gebracht. We hadden wel eens nagedacht en gesproken over de inzet van filmpjes, maar tot dat moment bleef het bij denken en praten. Vanaf 16 maart zijn we het gewoon gaan doen. De gegeven omstandigheden namen drempels weg. Zo was een gelikt en professioneel ogend filmpje opeens geen voorwaarde meer. Het moest vanuit huis, het kon vanuit huis, dus we deden het vanuit huis. En gaandeweg zagen we steeds meer kansen voor de komende periode, ook als de beperkende maatregelen straks hopelijk niet meer nodig zijn.

Het gemak waarmee leerkrachten via schoolsapps als Parro of SocialSchools huiswerk delen met leerlingen en hun ouders bleek zo'n kans. Ten eerste omdat de schoolapp heel laagdrempelig is. Geen ouder die hoeft in te loggen op een of ander onbekend platform om huiswerk of linkjes te bekijken. Het komt gewoon naar je toe via de gebruikelijke communicatiekanalen van school. En die toegankelijkheid is belangrijk. Want ook elke ouder die bv. moeite heeft met de Nederlandse taal of met digitale media of een gebrek heeft aan devices weet hoe je op je telefoon een link opent en een youtubefilmpje afspeelt. Meer middelen zijn niet noodzakelijk. Het stof werd van een oude en ongebruikt youtubekanaal afgeblazen en zie daar... Back on track. 

Naast deze laagdrempelige toegankelijkheid konden en kunnen we online vaker zichtbaar zijn voor leerlingen. Bij voorbeeld op momenten dat we even niet live in de klas boeken kunnen promoten. Dan is een filmpje een mooie aanvulling op onze gewone boekpromoties in de klas. Een van de leescoördinatoren liet ons weten dat haar collega’s dit soort filmpjes fijn vinden. ‘Jullie hebben die  uitgebreide kennis van nieuwe boeken, wij hebben die kennis gewoon echt veel minder. Dus jullie promoties slaan ook meer aan dan de onze. En zo’n filmpje is een aanvulling op de promoties die jullie persoonlijk komen doen. Het is makkelijk, snel en de kinderen vinden het leuk. We hoeven geen tijdstip te plannen zoals bij een live afspraak, we kunnen zelf het moment kiezen. En daarna wordt er door leerlingen ook echt gevraagd naar de boeken die jij hebt besproken.’

Ook voor leerkrachten die we graag willen tippen over boeken die zij zelf in de klas kunnen promoten is een kort filmpje een snelle aanvulling op de informerende boekenlunches die op sommige scholen plaatsvinden. Leescoördinatoren kunnen bij voorbeeld bij aanvang of afsluiting van een overleg even twee minuten de aandacht van alle collega's vragen voor online boekpromotie. 

Voor ouders biedt online contact eveneens kansen. Het blijkt vaak behoorlijk lastig (een deel van) deze groep te betrekken bij activiteiten op school die betrekking hebben op de schoolse (talige) ontwikkeling van hun kind. Daar zijn tal van redenen voor, uiteenlopend van beschikbaarheid, onbekendheid of bescheidenheid tot taalprobleem, en vast nog heel veel meer. De opkomst op school is in de praktijk in elk geval vaak laag. Om toch onze kennis en inspiratie te delen met de ouders dachten we als alternatief vaak in termen van geschreven informatie: flyers, nieuwsbrieven, berichten (waar mogelijk met foto) in de schoolapps. In deze periode hebben we gemerkt dat online contact een prima aanvulling en soms zelfs een uitstekend alternatief kan zijn. Je zult maar een peuter thuis hebben die precies moet slapen op het moment van zo'n activiteit op school. Fysieke aanwezigheid is dan geen optie, online meekijken soms wel. Dit merkten we ook bij het groot|oudercafé dat online werd voortgezet. Mensen die live niet in de gelegenheid waren, meldden zich online wel aan. Als voorleesvrijwilliger bij de Voorleesexpress heb ik zoiets onlangs zelf ook ervaren toen ik een uitnodiging kreeg voor een webinar over het verschil tussen thuistaal en schooltaal. Was het overdag geweest, dan had ik niet deel kunnen nemen. Ik moest namelijk werken. Had ik er ’s avonds voor naar de Utrechtse binnenstad gemoeten dan had dat ook drempels opgeworpen: moe na het werk, erheen, parkeren, parkeergeld, gedoe… laat maar. Eerlijk is eerlijk, zo gaat dat vaak. Nu kon ik vanaf huis inloggen en een uurtje mee kijken en luisteren, en dus deed ik het wel. Of je zult maar moeite hebben met Nederlands en niet goed durven praten in een groep. Hoe fijn is het dan om in je eigen veilige omgeving een filmpje terug te kijken waarin een bekend gezicht je vertelt hoe je jouw kind in groep 3 wel en vooral ook niet verder helpt met lezen? Inmiddels hebben zich ook scholen gemeld met een concrete vraag voor hun eigen team: ‘Kun je een paar voorbeelden van de workshop Begrijpend luisteren en Woordenschat die je bij ons gegeven hebt misschien een keer filmen? Wij merken dat we het modelen best lastig vinden. Zo’n filmpje kunnen nog eens terugkijken.’ Gaan we regelen. 

Op zich geen geniale vondsten, maar we deden het niet. En dát wordt zeker anders! Wat zeg ik? Het ís al anders.