Zomertheaterlezen

Als deelnemers aan een mooie stimuleringsregeling* steken Kindcentrum Ontdekrijk (voorheen OBS De Octopus) en Bibliotheek aan den IJssel extra tijd en middelen in het verstevigen van de leescultuur op school. Eén van de concrete vragen die voortvloeide uit de gegevens van de landelijke monitor was hoe we groep 6 (voor de vakantie nog groep 5) tijdens de zomer aan het lezen konden krijgen en/of houden. 

Theaterlezen vinden veel kinderen leuk, dus we besloten dat als middel te nemen. Vlak voor de vakantie is er uitgebreid en onder begeleiding door alle leerlingen geoefend met een theatertekst. Het samen lezen gaf iedereen plezier en door het herhalen van dezelfde tekst ervaarden de leerlingen zelf duidelijk hun eigen vooruitgang. Een tweede succeservaring volgde toen ze mochten voorlezen in andere klassen. Zichtbaar ontroerd waren de leerkrachten van de NT2-klas toen zij twee van hun leerlingen De coole cowboy hoorden voorlezen. 

Vervolgens hebben we flink uitgepakt om de ouders uit te nodigen en de klas in te krijgen, want dit leesplezier wilden we met hen delen met het doel om het vast te houden tijdens de vakantie. En hun hulp konden we daarbij goed gebruiken. In no time hadden we een filmpje gemaakt, gerechten uit kookboeken gevonden, thee en limonade geregeld. De kinderen hebben zelf een culinaire ontvangst en een voorleespresentatie voorbereid. 

Aan het einde van de presentatie was er een verrassing voor alle klasgenoten: de vakantietas met voor iedereen onder andere twee gloednieuwe exemplaren van Kikkers, kikkers nog meer kikkers te leen voor de komende 6 vakantieweken. Dit werd mogelijk gemaakt met medewerking van (theater)leesexpert Elseline Knuttel van (web)winkel Leestletters. 

De tas werd enthousiast ontvangen, want de klas had ervaren hoe leuk het theaterlezen was geweest. Toen de geplande theaterleesactiviteiten voor de zomervakantie ter sprake kwamen waren veel leerlingen van plan om daaraan deel te nemen. Het werkelijke aantal deelnemers bleef uiteindelijk sterk achter, maar voor wie er wel was, was het te gek. Lezen werd mooi lezen en mooi lezen werd spelen. En alles met veel plezier en onder begeleiding van theaterdocente Anne Goedhart. 'Het is erg mooi om het proces te zien dat zich voordoet tijdens het theaterlezen. Bij de eerste lezing gaat de aandacht nog voornamelijk naar het lezen en goed uitspreken van de woorden. Als de kinderen de tekst meerdere keren gelezen hebben, lezen ze de woorden steeds makkelijker en gaan ze ook letten op de manier van lezen. Er komen pauzes op de juiste plaatsten en hier en daar wordt er al met emotie gelezen. Dit is de fase waarin vragen stel over de tekst. Wat betekent dit? Waarom zegt dit personages dat? Wat denkt hij op dat moment? Wat zijn ze aan het doen? Het leuke is dat ze vervolgens helemaal zelf meer expressie in de tekst gaan leggen. Doordat ze de tekst beter begrijpen gaan ze het verhaal spelen. Als we dan vervolgens de vloer op gaan en de tekst echt gaan spelen, inclusief handelingen en rekwisieten, verbetert hun leestechniek en -begrip nog aanzienlijk. Ze leggen emoties in de zinnen en komen zelf met bepaalde handelingen. Het is duidelijk dat ze de tekst nu echt begrijpen en kunnen genieten van het spelen met de woorden.'

In de eerste week na de zomervakantie hebben 17 leerlingen een enquête ingevuld over dit project. Ze waren enthousiast over de boeken. Veel leerlingen gaven aan dat ze meer hadden gelezen dan ze normaal in een vakantie lezen. Ook al was het 'af en toe', het was tóch winst. Er waren twee leerlingen die helemaal niet gelezen hadden. Naast Kikkers, kikkers nog meer kikkers en andere fictieboeken lazen ze voornamelijk ook graag informatieboeken en strips. Vijf leerlingen gaven aan dat ze veel gelezen hadden. Toen gevraagd werd een vergelijking te maken van hun leesprestaties van voor en na de vakantie, schatten deze vijf veellezers unaniem dat die gelijk was gebleven. Van de tien leerlingen die aangaven af en toe te lezen, vermoeden zeven kinderen dat hun leesprestaties in de zomer vooruit zijn gegaan.

Natuurlijk wilden we een meetbare indruk krijgen van de prestaties. Alle kinderen zijn daarom getoetst in de eerste week (augustus 2017). Deze gegevens zijn vergeleken met de Avi-gegevens van voor de zomervakantie (mei 2017). Ons er heel goed van bewust dat het geen wetenschappelijk onderbouwde gegevens zijn, kunnen we er wel conclusies aan verbinden die inzicht geven in de situatie. 

• wie wel las ging niet perse vooruit maar hield het leesniveau wel op peil
• wie niet of af en toe las hield het in enkele gevallen (bijna) op peil, maar zakte in veel gevallen terug. De terugval was soms erg sterk (tot -17 woorden)
• de vier sterkste dalers hadden juist de verwachting dat ze gestegen waren
• de leerlingen die vooruit zijn gegaan of op peil zijn gebleven hebben een stimulerende volwassene in de buurt

Genoeg voer voor nieuwe plannen dus.... Die gaan er komen. Vanzelfsprekend. En die ouders? Ze zijn onmisbaar! Onmisbaar voor deelname aan activiteiten en onmisbaar om het niveau van eigen kind op peil te houden of zelfs te verhogen. 

* Binnen het actieprogramma Tel mee met taal 2016 - 2018 stelt Kunst van Lezen een nieuwe, intensieve stimuleringsregeling ter beschikking aan 12 basisscholen (één per provincie), bibliotheken en POI's voor de duur van twee schooljaren.